Ενδεχομένως, κάποιοι να ακούν για πρώτη φορά τη λέξη γεωπάρκο ή να τη έχουν ξανά ακούσει δίχως να γνωρίζουν ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Σε κάθε περίπτωση, σε αυτό το κείμενο παρουσιάζουμε αναλυτικά το τι είναι γεωπάρκο και εξηγούμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το Γεωπάρκο Κεφαλονιάς – Ιθάκης.
Ξεκινώντας, πρέπει να τονίσουμε πως η Κεφαλονιά και η Ιθάκη, δύο νησιά μοναδικής γεωγραφικής ζώνης, συνδυάζουν την πλούσια γεωλογική και φυσική κληρονομιά τους με την πολιτιστική τους ταυτότητα, προσφέροντας ένα εξαιρετικό περιβάλλον για κατοίκους και επισκέπτες.
Τι είναι το γεωπάρκο;
Το Γεωπάρκο είναι μια περιοχή με ιδιαίτερη γεωλογική κληρονομιά διεθνούς σημασίας και στρατηγικής βιώσιμης εδαφικής ανάπτυξης. Θα πρέπει να έχει σαφώς καθορισμένα όρια και αρκετό χώρο ώστε να επιτρέπει πραγματική εδαφική οικονομική ανάπτυξη, κυρίως μέσω του τουρισμού. Οι γεωλογικοί χώροι θα πρέπει να έχουν διεθνή σημασία ως προς την επιστημονική τους ποιότητα, τη σπανιότητα, την αισθητική και την εκπαιδευτική τους αξία. Όλοι αυτοί οι χώροι πρέπει να σχετίζονται όχι μόνο με τη γεωλογία, αλλά και με την αρχαιολογία, την οικολογία, τη βιοποικιλότητα, την ιστορία και τον πολιτισμό.
Γεωπάρκο Κεφαλονιάς και Ιθάκης
Ο κ. Μιχάλης Ξανθάκης, Αναπληρωτής Προϊστάμενος της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ζακύνθου και Ιονίων Νήσων του ΟΦΥΠΕΚΑ, μιλώντας στο kefalonianglobe.com μας ενημερώνει αναλυτικά στο παρακάτω κείμενο για το Γεωπάρκο Κεφαλονιάς και Ιθάκης.
Γεωγραφικά όρια και χαρακτηριστικά
Το γεωπάρκο της Κεφαλονιάς και Ιθάκης περιλαμβάνει:
- Τα διοικητικά όρια της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης
- Την Άτοκο, το Αρκούδι και τη θαλάσσια περιοχή γύρω από αυτά τα νησιά, καλύπτοντας συνολικά 3.006 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
- Υπάρχουν 40 γεώτοποι στην Κεφαλονιά και 10 στην Ιθάκη, ενώ έχουν οριστεί 11 γεωδιαδρομές, εκ των οποίων οι 2 είναι θαλάσσιες.
Δημοφιλείς γεώτοποι
Μεταξύ των πιο δημοφιλών γεωτόπων είναι:
- Το σπήλαιο Δρογκαράτης και το σπηλαιολογικό πάρκο της Σάμης.
- Οι Καταβόθρες του Αργοστολίου.
- Η Λίμνη Καραβόμυλος στη Σάμη.
- Η περιοχή του Μύρτου.
Οι επισκέπτες καλούνται να εξερευνήσουν αυτούς τους γεωτόπους και έτσι να κατανοήσουν τη γεωλογική ιστορία και τα φυσικά φαινόμενα που διαμόρφωσαν την περιοχή. Αυτό που θέλουμε να δείξουμε σε κάθε περίπτωση, όπως μας εξηγεί ο κ. Ξανθάκης, είναι πως δεν επισκεπτόμαστε έναν γεωτόπο μόνο για να τον απολαύσουμε, αλλά για να μιλήσουμε για τη γεωλογία και για το πως διαμορφώθηκε αυτός ο τόπος, για παράδειγμα σε μια επίσκεψη στη παραλία του Μύρτου πέρα από το μπάνιο στη θάλασσα, έχουμε τη δυνατότητα να μάθουμε πως διαμορφώθηκε ο κόλπος του Μύρτου με αυτήν την εξαιρετική ομορφιά.
Εκθέσεις και επισκέψεις
Το γεωπάρκο διαθέτει δύο έδρες:
- Στο Αργοστόλι, στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κουτάβου
- Στην Ιθάκη, στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ανωγής.
Σε αυτά τα κέντρα υπάρχουν εκθέσεις απολιθωμάτων και ψηφιακές οθόνες με animation και ντοκιμαντέρ που προβάλλουν θέματα από το γεωπάρκο και τους γεώτοπους και ευρύτερα από το δίκτυο των ευρωπαϊκών και των παγκόσμιων γεωπάρκων. Οι εκθέσεις είναι επισκέψιμες καθημερινά στο Αργοστόλι και στην Ιθάκη κατόπιν συνεννόησης.
Στις εκθέσεις απολιθωμάτων παρουσιάζονται ευρήματα από οργανισμούς που έζησαν κατά τα παλαιότερα γεωλογικά χρόνια. Οι εκθέσεις αυτές αποτελούν μοναδική ευκαιρία για επισκέπτες να γνωρίσουν την πλούσια γεωλογική και φυσική ιστορία του τόπου.
Ενημερωτικές δράσεις και πινακίδες στο γεωπάρκο Κεφαλονιάς και Ιθάκης
Για τη καλύτερη ενημέρωση των επισκεπτών σχετικά με το γεωπάρκο Κεφαλονιάς και Ιθάκης, έχουν τοποθετηθεί περίπου 40 ενημερωτικές πινακίδες συνολικά και στα δύο νησιά, οι οποίες βρίσκονται:
- Στις εισόδους των νησιών, ενημερώνοντας αμέσως το επισκέπτη ότι βρίσκεται σε μια περιοχή που προστατεύεται από την UNESCO.
- Στις μεγάλες πόλεις, όπως είναι η Σάμη και το Αργοστόλι, παρέχοντας πληροφορίες για την πολιτιστική και γεωλογική σημασία του γεωπάρκου.
- Στους περισσότερους γεωτόπους που έχουν οριστεί στις δύο περιοχές, με στόχο να αναδειχθεί η μοναδική γεωλογική κληρονομιά τους.
Θεματικές εκδηλώσεις και βιώσιμη ανάπτυξη
Το γεωπάρκο διοργανώνει πολλές θεματικές εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, όπου προάγουμε τη σημασία των γεώτοπων και τη βιώσιμη ανάπτυξη στους επισκέπτες και τους πολίτες με στόχο:
- Την ευαισθητοποίηση των επισκεπτών και των πολιτών γύρω από θέματα περιβάλλοντος.
- Την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στην τοπική κοινότητα, μέσα από εκπαιδευτικές δραστηριότητες και δημόσιες παρουσιάσεις.
Διεθνής συμμετοχή και συνεργασία
Παράλληλα, το γεωπάρκο είναι ενεργό μέλος:
- Του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων.
- Του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων.
Πανευρωπαϊκά και παγκόσμια, μέσω αυτών των δικτύων, το γεωπάρκο Κεφαλονιάς και Ιθάκης συμμετέχει σε διεθνή συνέδρια, ανταλλάσσοντας γνώσεις και εμπειρίες με άλλες περιοχές που προστατεύονται παγκοσμίως. Αυτές οι δραστηριότητες ενισχύουν την προβολή του γεωπάρκου και προάγουν τη συνεργασία σε παγκόσμια κλίμακα.
Με αυτόν τον τρόπο, το γεωπάρκο επιτυγχάνει όχι μόνο να προστατεύει τη φυσική και γεωλογική κληρονομιά της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, αλλά και να την αναδεικνύει ως πρότυπο βιωσιμότητας και πολιτιστικής αξίας.
Κάθε τέσσερα χρόνια το γεωπάρκο αξιολογείται από την UNESCO για την παραμονή του στο παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων. Το 2025 θα γίνει η επόμενη αξιολόγηση.
Στην Ελλάδα, έξι τοποθεσίες εξαιρετικής ομορφιάς και γεωλογικής μεταβλητότητας έχουν ήδη ενταχθεί στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO: Γεωπάρκο Λέσβου, Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη, Γεωπάρκο Χελμού-Βουραϊκού, Γεωπάρκο Βίκου-Αώου, Γρεβενά-Κοζάνης «Τίθυς» και Φυσικό Πάρκο Σητείας . Το Γεωπάρκο θα πρέπει να δώσει τη δυνατότητα στον τοπικό πληθυσμό να επαναξιολογήσει την κληρονομιά του και να ενθαρρύνει τον ενεργό ρόλο του στην οικονομική ανάπλαση της περιοχής του μέσω ορισμένων δράσεων που προωθούν τον οικοτουρισμό, την εκπαίδευση και άλλες φιλικές προς τη φύση δραστηριότητες. Οι τοπικές κοινότητες σε πολλές περιοχές του κόσμου έχουν συνειδητοποιήσει ότι η γεωλογική, φυσική και πολιτιστική κληρονομιά τους μπορεί να προσφέρει μια πηγή βιώσιμου οικονομικού οφέλους για την περιοχή τους. Αντί να αξιοποιηθεί αυτή η κληρονομιά με τους μη ανανεώσιμους τρόπους του παρελθόντος, υπάρχει μια ευκαιρία να τη διαχειριστούμε με τρόπο που να τη διαφυλάξουμε για το μέλλον μέσω της ανάπτυξης του γεωτουρισμού.
Η στάση των επισκεπτών
Οι επισκέπτες του Γεωπάρκου Κεφαλονιάς και Ιθάκης εκφράζουν μεγάλο ενθουσιασμό για όσα μαθαίνουν σχετικά με τη γεωλογική ιστορία της περιοχής, καθώς όπως ξέρουμε η γεωλογία διαμορφώνει το τοπίο. Μάλιστα, η περίπτωση της Κεφαλονιάς είναι ιδιαίτερη, καθώς λόγω της γεωλογικής της δραστηριότητας και των συχνών σεισμών, αποτελεί ένα πραγματικό “σεισμολογικό εργαστήριο”. Οι σεισμοί έχουν συμβάλει σημαντικά στη διαμόρφωση της γεωμορφολογίας του νησιού, ενώ η μελέτη τους αποκαλύπτει μοναδικές πληροφορίες για τη γεωλογική εξέλιξη της περιοχής. Αξίζει να αναφερθεί πως όπως μας εξηγεί ο κ. Ξανθάκης, οι επισκέπτες ενδιαφέρονται και απολαμβάνουν ιδιαίτερα τις βιωματικές δράσεις.
Περιβαλλοντική εκπαίδευση και συνεργασία με σχολεία
Επίσης, το γεωπάρκο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση:
- Επισκέψεις σχολείων: Πολλά σχολεία επισκέπτονται τους γεώτοπους.
- Δράσεις εκτός γεωπάρκου: Η ομάδα του γεωπάρκου επισκέπτεται σχολεία και πραγματοποιεί τόσο πειράματα όσο και παρουσιάσεις σχετικά με τη γεωλογική ιστορία του νησιού, ενισχύοντας τη γνώση των μαθητών για τη γεωλογία και το περιβάλλον.
Συνεργασία μέσω πολιτισμού και τέχνης
Το γεωπάρκο έχει αναπτύξει ισχυρές συνεργασίες με πολλούς φορείς, όπως το Ιόνιο Κέντρο Τεχνών και Πολιτισμού, με τους οποίους συνεργάζεται και έχει μια άριστη συνεργασία αναφορικά με τη προώθηση των γεώτοπων μέσω του πολιτισμού και της τέχνης. Μέσα από πολιτιστικές δράσεις, το γεωπάρκο καταφέρνει να συνδέσει τη γεωλογία με τη δημιουργική έκφραση, ενισχύοντας την εμπειρία των επισκεπτών και την εμπλοκή της τοπικής κοινότητας.
Γενικότερα, το Γεωπάρκο Κεφαλονιάς και Ιθάκης συνδυάζει την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τη διεθνή συνεργασία. Μέσα από τις δράσεις του, προσφέρει μοναδικές εμπειρίες στους επισκέπτες και συμβάλλει στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, καθιστώντας την περιοχή έναν κορυφαίο προορισμό γεωλογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Συμπέρασμα
Η Κεφαλονιά και η Ιθάκη αποτελούν έναν τόπο όπου η φύση, ο πολιτισμός και ο τουρισμός συνυπάρχουν αρμονικά, δημιουργώντας ένα μοναδικό παράδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης. Η προστασία και ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου, σε συνδυασμό με τη διεθνή αναγνώριση από την UNESCO, εγγυώνται ένα καλύτερο μέλλον για τις τοπικές κοινότητες, ενώ εμπνέουν τους επισκέπτες να επιστρέφουν και να μοιράζονται την εμπειρία τους. Με όχημα τη γεωλογία, την ιστορία και την αυθεντική φιλοξενία, η περιοχή συνεχίζει να εξελίσσεται ως προορισμός υψηλής αξίας, εξασφαλίζοντας την ευημερία της τοπικής κοινωνίας και των επόμενων γενιών.
*Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν και κάποιες πληροφορίες είναι από τη επίσημη ιστοσελίδα του Γεωπάρκου https://kefaloniageopark.gr/.
Greek 
English