Τι σημαίνει ο νέος νόμος για την πυροπροστασία και τι πρέπει τελικά να κάνουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων;
Η πυροπροστασία αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας θέμα στην Ελλάδα, ιδίως σε περιοχές όπως η Κεφαλονιά, όπου ο κίνδυνος πυρκαγιάς είναι υψηλός λόγω του δασικού πλούτου και των κλιματολογικών συνθηκών. Οι αρμόδιες αρχές εφαρμόζουν πολλαπλά μέτρα πυροπροστασίας, συμπεριλαμβανομένης της πυροπροστασίας ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν την κατασκευή αντιπυρικών ζωνών γύρω από τα κτίρια, την εκκένωση της βλάστησης και την κατάλληλη συντήρηση του περιβάλλοντος χώρου, καθώς και την εφαρμογή νόμων και κανονισμών που αφορούν την πρόληψη και την αντιμετώπιση πυρκαγιών. Η συνειδητοποίηση και η συμμετοχή της κοινότητας είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική προστασία ενάντια στην πυρκαγιά, καθώς η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του κοινού αυτού κινδύνου.
Οι φωτιές έχουν ήδη ξεκινήσει και αποτελούν μία συνεχή απειλή για το περιβάλλον, τα ακίνητα αλλά και την ανθρώπινη ζωή. Η σοβαρότητα της κατάστασης οδήγησε την κυβέρνηση να εκδώσει έναν νέο νόμο, τον “Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός και πλησίον δασικών εκτάσεων” των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Αυτός ο νόμος προσπαθεί να ενισχύσει τις προσπάθειες για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, επιβάλλοντας αυστηρότερες κανονιστικές προδιαγραφές για την πυροπροστασία των ακινήτων εντός και κοντά σε δασικές περιοχές και μεγάλα πρόστιμα σε όσους δεν συμμορφωθούν. Ο νόμος αυτός αποτελεί ένα ακόμα βήμα προς την αποτελεσματική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των περιουσιών από τον κίνδυνο των πυρκαγιών.
Τι ακριβώς αναφέρει ο νόμος και ποια ακίνητα περιλαμβάνει;
Ο νόμος στοχεύει στη θέσπιση ενός ενιαίου και υποχρεωτικού πλαισίου μέτρων και μέσων πυροπροστασίας για τα ακίνητα που βρίσκονται εντός ή κοντά σε δάση και δασικές περιοχές. Αυτό περιλαμβάνει μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας καθώς και ορισμένες απαιτήσεις για την προστασία από την πυρκαγιά των κτηρίων και του περιβάλλοντα χώρου τους, έχοντας ως σκοπό την ενίσχυση του επιπέδου ασφάλειας των ακινήτων, τη μείωση της ευπάθειάς τους στην πυρκαγιά και την περιορισμένη συμβολή στη διασπορά της. Ακόμα, να προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον και, πάνω από όλα, η ζωή και η υγεία. Ο κανονισμός αυτός αντιμετωπίζει ζητήματα προστασίας και ανθεκτικότητας των ακινήτων σε δασικές πυρκαγιές και δεν καλύπτει ενέργειες σε κοινόχρηστους χώρους οικισμών ή επιχειρησιακά σχέδια για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Ο νόμος δεν αναφέρεται στο εσωτερικό των κτιρίων αλλά περιλαμβάνει μέτρα
«α. για τον περιβάλλοντα χώρο του ακινήτου και τα στοιχεία που τον αποτελούν (επιστρώσεις ακαλύπτου, φύτευση, διαμορφώσεις, υπαίθριες κατασκευές, κ.λ.π)
β. για τα στοιχεία που απαρτίζουν το κέλυφος του κτιρίου (εξωτερικοί τοίχοι, στέγες, κουφώματα, κ.λ.π) στα οποία επιβάλλονται πρόσθετα μέτρα για την ενίσχυση της πυροπροστασίας τους.»
Αφορά ακίνητα, τα οποία:
«α. βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές εκτάσεις και ειδικότερα: 1. σε δάση ή δασικά οικοσυστήματα ή δασικές εκτάσεις των παρ.1, 2 και 3 του άρθρου 3 του ν.998/79, όπως ισχύει.
- σε χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται επί ημιορεινών, ορεινών και ανώμαλων εδαφών της παρ. 1 του άρθρου 5 π.δ. 32/2016, είτε είναι δημόσιες, είτε είναι αναγνωρισμένες ως ιδιωτικές.
- σε πεδινές χορτολιβαδικές εκτάσεις (μη ορεινές ή ημιορεινές και μη κείμενες επί ανώμαλων εδαφών) της παρ. 3 του του άρθρου 5 π.δ. 32/2016.
β. βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός ακτίνας τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των εκτάσεων της ανωτέρω περίπτωσης α.
γ. βρίσκονται μέσα σε περιαστικό πράσινο και σε κηρυγμένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις, της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν.998/79, όπως ισχύει.
δ. βρίσκονται εντός ακτίνας τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των εκτάσεων της ανωτέρω περίπτωσης γ.
ε. βρίσκονται μέσα σε πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών, της παρ. 4 του άρθρου 3 του ν.998/79, όπως ισχύει.
Αδόμητα ακίνητα, καλλιεργούμενες εκτάσεις και βοσκοτόπια τα οποία διέπονται από την 9η Πυροσβεστική Διάταξη (ΦΕΚ 1923/Β/2021) εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής του συγκεκριμένου νόμου.»
Ο κίνδυνος που εκτιμάται για τα ακίνητα καθορίζεται ανάλογα με την τοποθεσία τους και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος γύρω από αυτά. Ο κανονισμός προβλέπει τέσσερις κατηγορίες κινδύνου για τα ακίνητα: χαμηλή, μεσαία, υψηλή και ιδιαίτερα υψηλή επικινδυνότητα. Αυτή η κατηγοριοποίηση βοηθάει στην κατανόηση του βαθμού κινδύνου που αντιμετωπίζουν τα ακίνητα και επιτρέπει τη λήψη κατάλληλων μέτρων προστασίας για κάθε περίπτωση.
Για την κατηγοριοποίηση των ακινήτων στις κατηγορίες επικινδυνότητας λαμβάνονται υπόψη δεκατέσσερις παράμετροι, οι οποίες ομαδοποιούνται σε έξι ισοδύναμες ομάδες.
«α) τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής του ακινήτου, τα οποία περιλαμβάνουν την τοπογραφία και τον προσανατολισμό,
β) οι κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής του ακινήτου, οι οποίες εξετάζουν το κλίμα και τον ημερήσιο δείκτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς,
γ) η κλίση,
δ) η βλάστηση και η φυτική καύσιμη ύλη της περιοχής, τα οποία εξετάζουν τη ζώνη βλάστησης, τη δασική καύσιμη ύλη και το κυρίαρχο είδος φυτών,
ε) οι υποδομές και τα δίκτυα, οι οποίες περιλαμβάνουν την πρόσβαση στο ακίνητο, την ύπαρξη σημείων υδροληψίας, την πυκνότητα του δομημένου περιβάλλοντος και την ύπαρξη δικτύων ηλεκτρισμού και αερίων καυσίμων,
στ) η συχνότητα συμβάντων και οι εγγενείς κίνδυνοι, η οποία περιλαμβάνει την πυροπληκτότητα και την επικινδυνότητα του ακινήτου βάσει του π.δ 575/1980 (ΦΕΚ Α’ 157) «Περί κηρύξεως ιδιαιτέρως ευαισθήτων εις πυρκαϊάς περιοχών δασών και δασικών εκτάσεων ως επικινδύνων».»
Μέτρα για ακίνητα που ανήκουν στον Κανονισμό
Τα μέτρα πυροπροστασίας χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: προληπτικά, παθητικά και ενεργητικά. Τα προληπτικά μέτρα αποσκοπούν στην ενίσχυση του βαθμού προστασίας των ακινήτων από την πυρκαγιά και βασίζονται σε δύο βασικούς άξονες: α) στην κατασκευή πιο ανθεκτικών στη φωτιά κτιρίων ή στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υφιστάμενων κατασκευών και β) στον έλεγχο και την περιορισμένη πρόσβαση στα καύσιμα υλικά εντός της ιδιοκτησίας, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος διασποράς της φωτιάς. Η συνδυασμένη χρήση αυτών των δύο στρατηγικών θεωρείται η πιο αποτελεσματική και οικονομική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του κινδύνου της πυρκαγιάς.
Τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας νέων κτιρίων χωρίζονται σε πέντε υποκατηγορίες οι οποίες αφορούν 1. Την πρόσβαση στο ακίνητο, 2. Τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας για τα ακίνητα, η οποία αποτελείται από τρεις ζώνες ασφαλείας, 3. Την αποθήκευση εύφλεκτων υλικών ή καυσοξύλων, 4. Τον τακτικό καθαρισμό γύρω από το ακίνητο και 5. Το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης του ακινήτου σε περίπτωση ανάγκης. Στη συνέχεια, η δεύτερη κατηγορία της παθητικής πυροπροστασίας αναφέρεται στις αρχές σχεδιασμού των κτιρίων και στη δομική πυροπροστασία τους. Όσον αφορά τα μέτρα ενεργητικής προστασίας, χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: 1. Την υδροδότηση, 2. Τα σημεία υδροληψίας, 3. Το σύστημα καταιονισμού ύδατος. Παραπλήσια είναι και τα μέτρα που πυροπροστασίας για τα υφιστάμενα κτίρια.
Τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες και οι αρμόδιοι τεχνικοί επιστήμονες
- Διαδικασία υποβολής αξιολόγησης επικινδυνότητας και τεχνικής έκθεσης για την πυροπροστασία ακινήτων
Ο αρμόδιος τεχνικός επιστήμονας αξιολογεί τον κίνδυνο πυρκαγιάς και συμπληρώνει ένα έντυπο αξιολόγησης, ενώ στη συνέχεια συντάσσει τεχνική έκθεση περιγράφοντας το ακίνητο και τα μέτρα πρόληψης. Στη συνέχεια, ο ιδιοκτήτης υποβάλλει ετήσια δήλωση εφαρμογής μέτρων πυρασφάλειας. Όλα αυτά υποβάλλονται ηλεκτρονικά πριν την αντιπυρική περίοδο. Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός συστήματος πρόληψης πυρκαγιών, με έμφαση σε διάφορα μέτρα όπως η περιγραφή του ακινήτου, η τοποθέτηση των κτιρίων, καθώς και οι απαιτούμενες ενέργειες για την εφαρμογή των προληπτικών μέτρων. Η διαδικασία αυτή βοηθά στη δημιουργία ενός πλαισίου που ενισχύει την πυροπροστασία των ακινήτων, ενισχύοντας την ασφάλεια τους και μειώνοντας την επιρροή τους στη διάδοση των πυρκαγιών. Το σύστημα επιτρέπει τη διαρκή παρακολούθηση και επιβολή των προληπτικών μέτρων που λαμβάνονται για την προστασία των ακινήτων κατά των πυρκαγιών.
- Έλεγχοι για την επιβολή των προληπτικών μέτρων πυρασφάλειας σε ακίνητα
Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται από τριμελή επιτροπή, η οποία εξετάζει τη συμμόρφωση των ακινήτων με τις προδιαγραφές ασφαλείας. Σε περιπτώσεις υψηλής επικινδυνότητας, γίνεται αυτοψία σε μεγάλο δείγμα των ιδιοκτησιών, ενώ σε ακίνητα χαμηλής και μέσης επικινδυνότητας διενεργείται δειγματοληπτικός έλεγχος. Η τριμελής επιτροπή εκδίδει πόρισμα, το οποίο επισημαίνει τυχόν παραβάσεις και επιβάλλει προθεσμία συμμόρφωσης. Σε περίπτωση συμμόρφωσης, ο έλεγχος θεωρείται ολοκληρωμένος, ενώ σε αντίθετη περίπτωση επιβάλλονται πρόστιμα και κυρώσεις.
- Κυρώσεις για ιδιοκτήτες ακινήτων σε περίπτωση παραβίασης των κανονισμών πυρασφάλειας.
Προβλέπονται διοικητικά πρόστιμα τα οποία υπολογίζονται με βάση την επιφάνεια του ακινήτου και το επίπεδο επικινδυνότητάς του. Οι ιδιοκτήτες υποχρεούνται να υποβάλλουν σχετικά έγγραφα και να εφαρμόζουν μέτρα πυροπροστασίας, ενώ παρέχεται μια προθεσμία για τη συμμόρφωσή τους. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, επιβάλλονται πρόστιμα και απαιτείται η άμεση εφαρμογή των απαιτούμενων μέτρων. Επιπλέον, προβλέπονται κυρώσεις για πιθανές παραβάσεις στη σύνταξη των εγγράφων ή την επιλογή μέτρων πυροπροστασίας. Είναι σημαντικό, τέλος, ότι τα έσοδα από τα πρόστιμα διατίθενται για την ενίσχυση της πυροπροστασίας του δήμου.
Αναλυτικότερα ο κανονισμός αναφέρει: «1. α. Σε περίπτωση μη υποβολής του εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του ακινήτου και της τεχνικής έκθεσης απαιτούμενων μέτρων και λοιπών στοιχείων από τεχνικό επιστήμονα, επιβάλλεται πρόστιμο ανάλογο με την επιφάνεια του ακινήτου και την κατηγορία επικινδυνότητας του. Για ακίνητα Χαμηλής επικινδυνότητας επιβάλλεται πρόστιμο 0,10 ευρώ ανά τ.μ. επιφάνειας του ακινήτου. Για ακίνητα Μεσαίας επικινδυνότητας επιβάλλεται πρόστιμο 0,20 ευρώ ανά τ.μ. επιφάνειας του ακινήτου. Για ακίνητα Υψηλής επικινδυνότητας επιβάλλεται πρόστιμο 0,30 ευρώ ανά τ.μ. επιφάνειας του ακινήτου. Για ακίνητα Ιδιαίτερα Υψηλής επικινδυνότητας επιβάλλεται πρόστιμο 0,50 ευρώ ανά τ.μ. επιφάνειας του ακινήτου. Το ανωτέρω πρόστιμο δεν δύναται να υπολείπεται των 250 ευρώ.
β. Πριν την επιβολή του προστίμου, προηγείται σύσταση στον ιδιοκτήτη του ακινήτου να προβεί εντός του πρώτου (1) μήνα, σε υποβολή του εντύπου αξιολόγησης και της τεχνικής έκθεσης απαιτούμενων μέτρων πυροπροστασίας και, εντός του επομένου δεύτερου (2) μήνα, στην υλοποίηση των προβλεπόμενων στην τεχνική έκθεση μέτρων πυροπροστασίας. Μετά το πέρας της δίμηνης προθεσμίας συμμόρφωσης και εφόσον διαπιστωθεί ότι ο ιδιοκτήτης έχει συμμορφωθεί πλήρως, επιβάλλεται σε αυτόν μόνο το ελάχιστο διοικητικό πρόστιμο των 250 ευρώ. Εφόσον διαπιστωθεί ότι έχει συνταχθεί το έντυπο αξιολόγησης και η τεχνική έκθεση του τεχνικού επιστήμονα, καθώς και η δήλωση εφαρμογής των προβλεπόμενων μέτρων, ενώ δεν έχουν εφαρμοστεί τα προβλεπόμενα μέτρα, επιβάλλεται το πενήντα τοις εκατό (50%) του προστίμου της περίπτωσης α. Αν διαπιστωθεί ότι δεν έχει γίνει καμία ενέργεια συμμόρφωσης στις απαιτήσεις του Κανονισμού, επιβάλλεται στον ιδιοκτήτη το σύνολο του προαναφερόμενου προστίμου της περίπτωσης α.
- Σε περίπτωση που κατά την αυτοψία της επιτροπής διαπιστωθούν λάθη στη σύνταξη του εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του ακινήτου ή στην επιλογή των μέτρων πυροπροστασίας της τεχνικής έκθεσης, γίνεται σύσταση στον ιδιοκτήτη για τη διόρθωσή τους εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών, και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ. Το ίδιο πρόστιμο επιβάλλεται και σε περίπτωση μη εφαρμογής μεμονωμένων μέτρων πυροπροστασίας, εφόσον μετά τη σύσταση της επιτροπής δεν γίνει συμμόρφωση εντός χρονικής προθεσμίας δύο (2) μηνών. Αν ωστόσο διαπιστωθεί ότι δεν έχουν εφαρμοστεί τα προβλεπόμενα στην τεχνική έκθεση μέτρα πυροπροστασίας, επιβάλλονται για κάθε ενότητα μέτρων (προληπτικά, παθητικά, ενεργητικά) πρόστιμο ύψους 500 ευρώ.
- Η μη υποβολή της ετήσιας δήλωσης ιδιοκτήτη για την εφαρμογή των προβλεπόμενων στην τεχνική έκθεση μέτρων πυροπροστασίας, στην περίπτωση που έχουν εφαρμοστεί όμως το σύνολο των μέτρων πυροπροστασίας, θεωρείται παράλειψη για την οποία επιβάλλεται στον ιδιοκτήτη πρόστιμο ύψους 100 ευρώ.
- Ακίνητα στα οποία διαπιστώνονται κατά την αυτοψία της επιτροπής παραβάσεις, ελέγχονται υποχρεωτικά και την επόμενη αντιπυρική περίοδο.»
Οι ιδιοκτήτες οικοπέδων ή γηπέδων, στα οποία υφίστανται κτίρια και εμπίπτουν στις κατηγορίες, υποχρεούνται να συντάξουν το Έντυπο Αξιολόγησης Επικινδυνότητας και Τεχνικής Έκθεσης μέχρι τις 26 Απριλίου 2024, μετά την παράταση που δόθηκε. Έπειτα από την υποβολή της Τεχνικής Έκθεσης, μέχρι τις 26 Μαΐου 2024 πρέπει να υποβάλουν τη Δήλωση Εφαρμογής των μέτρων πυρασφαλείας, καθώς και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα. Με αυτή τη δήλωση, οι ιδιοκτήτες επιβεβαιώνουν την εφαρμογή σωστών μέτρων, όπως προβλέπονται στην έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα, βάσει των προβλέψεων του κανονισμού για την προστασία του ακινήτου τους σε περίπτωση πυρκαγιάς. Καθώς η πλατφόρμα υποβολής των εντύπων δεν λειτουργεί ακόμα, οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να υποβάλλουν τα έντυπα στον οικείο δήμο.
Υπάρχουν, ωστόσο, πολλά ερωτήματα σχετικά με τον Κανονισμό, ως προς την εφαρμογή όσων αναφέρει στην πράξη. Πολλοί ιδιοκτήτες δυσκολεύονται στην αναζήτηση των αρμόδιων τεχνικών, οι οποίοι καλούνται να πραγματοποιήσουν τις συγκεκριμένες μελέτες. Επιπλέον, ο χρόνος είναι ελάχιστος για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της μελέτης, της υποβολής και κυρίως για την εφαρμογή των μέτρων που θα επιβάλλει ο αρμόδιος τεχνικός. Το κόστος, ακόμα, όλης της διαδικασίας είναι μεγάλο, όπως και τα πρόστιμα που θα επιβληθούν στις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης ή παραβάσεων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, σύντομα μία εταιρία από την Κεφαλονιά (firestudy.gr) θα αναλαμβάνει τέτοιου είδους μελέτες, αρχικά στην Αττική και στην Κεφαλονιά, και σύντομα σε όλη την Ελλάδα κάνοντας την όλη διαδικασία ευκολότερη για τους πολίτες. Μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα τους αν η ιδιοκτησία σας εμπίπτει στον Κανονισμό. Ελπίζουμε τα μέτρα πυροπροστασίας να είναι αποτελεσματικά, ώστε να μην αντικρίσουμε ξανά τις εικόνες καταστροφής όπως κάθε χρόνο στη χώρα μας.
Greek 
English