Η Κεφαλονιά δεν είναι απλώς ένας τόπος με αρχαιολογικό ενδιαφέρον· είναι ένα ζωντανό μνημείο πολιτισμών που άκμασαν για χιλιάδες χρόνια. Από τον εντοπισμό εργαλείων της Παλαιολιθικής εποχής κοντά στην αρχαία Κράνη μέχρι τους μεγαλοπρεπείς μυκηναϊκούς τάφους στα Τζανάτα, τα Μεταξάτα και τα Μαζαρακάτα, κάθε γωνιά του νησιού κρύβει μαρτυρίες μιας ένδοξης διαδρομής. Στην κλασική αρχαιότητα, η Κεφαλονιά δεν ήταν ένα ενιαίο βασίλειο, αλλά διαιρούνταν σε τέσσερις ισχυρές πόλεις-κράτη: Σάμη, Κράνη, Πρόννοι και Πάλη. Σήμερα, οι επισκέψιμοι αρχαιολογικοί χώροι στις δύο πρώτες μαρτυρούν την οχύρωσή τους και τη στρατηγική σημασία τους. Η ρωμαϊκή κυριαρχία άφησε με τη σειρά της εντυπωσιακά ίχνη, όπως ναούς, επαύλεις και λουτρά. Σε κάθε σημείο του νησιού, η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσα από ερείπια και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, δημιουργώντας ένα ανοιχτό βιβλίο για όσους επιθυμούν να ανακαλύψουν το παρελθόν της Κεφαλονιάς.
Πάμε να δούμε τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά τοπόσημα της Κεφαλονιάς.
Τα Κυκλώπεια Τείχη της Αρχαίας Κράνης
Τα Κυκλώπεια Τείχη της Κράνης, κατασκευασμένα από τεράστιους, λαξευμένους ογκόλιθους, χρονολογούνται γύρω στον 7ο – 6ο αιώνα π.Χ. και εντυπωσιάζουν με την επιβλητικότητά τους. Η ονομασία «Κυκλώπεια» τους αποδόθηκε από τους αρχαίους Έλληνες, καθώς πίστευαν ότι τα είχαν χτίσει οι μυθικοί Κύκλωπες, οι μονόφθαλμοι γίγαντες της ελληνικής μυθολογίας.
Βρίσκονται 3 χιλιόμετρα ανατολικά του Αργοστολίου, κοντά στο χωριό Ραζάτα, και χρονολογούνται από τον 7ο – 6ο αιώνα π.Χ. Ως μέρος της Κεφαλληνιακής Τετράπολης, η Κράνη ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις του νησιού.
Η πρόσβαση στον αρχαιολογικό χώρο είναι εύκολη και ο δρόμος είναι σηματοδοτημένος (λίγο πριν το χωριό Ραζάτα), προσφέροντας στον επισκέπτη την ευκαιρία να περιηγηθεί και να θαυμάσει τα μεγαλειώδη τείχη.
Κάστρο Αγίου Γεωργίου
Χτισμένο πριν από 800 χρόνια, το Κάστρο του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται σε λόφο 320 μέτρων, 7 χλμ. βορειοανατολικά του Αργοστολίου. Ήταν η πρωτεύουσα της Κεφαλονιάς για αιώνες. Από το 1500, οι Ενετοί κατασκεύασαν δημόσια κτίρια, στρατώνες και δεξαμενές στην περιοχή, εκμεταλλευόμενοι τη στρατηγική του θέση για να παρακολουθούν τον κόλπο και να εντοπίζουν πειρατικά πλοία από απόσταση 20 μιλίων.
Ο οικισμός γύρω από το κάστρο περιλάμβανε αρχοντικά, εκκλησίες και σχολές. Το 1757, οι Ενετοί μετέφεραν την διοίκηση στο Αργοστόλι, με αποτέλεσμα το κάστρο να παρακμάσει. Σήμερα, αποκατασταμένο εν μέρει, αποτελεί τουριστικό προορισμό, προσφέροντας υπέροχη θέα στη θάλασσα και στο Αργοστόλι.
Κάστρο της Άσσου
Το Βενετικό Κάστρο της Άσσου, χτισμένο τον 16ο αιώνα στην κορυφή της χερσονήσου, είναι το μεγαλύτερο από τα δύο κάστρα της Κεφαλονιάς και στόχευε στην προστασία του χωριού από πειρατικές επιθέσεις. Η κατασκευή του άρχισε το 1593 και ολοκληρώθηκε για να ενισχύσει την άμυνα του νησιού, καθώς το Κάστρο του Αγίου Γεωργίου δεν ήταν εφικτό να καλύψει όλο το νησί.
Το φρούριο υπήρξε στρατηγικό σημείο και μετέτρεψε την Άσσο σε πρωτεύουσα της βόρειας Κεφαλονιάς. Σήμερα, σώζονται τα απομεινάρια του τείχους και του ναού του Αγίου Μάρκου. Η χερσόνησος της Άσσου ήταν ιδανική για την κατασκευή του κάστρου, με θέα στο κεντρικό Ιόνιο και δυσκολία προσπέλασης.
Η στρατηγική σημασία του φρουρίου εντάσσεται στο βενετικό οχυρωματικό δίκτυο και θεωρείται ότι η περιοχή της Άσσου μπορεί να ήταν η τοποθεσία της Ομηρικής Ιθάκης.
Η Ακρόπολη της Σάμης
Τα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης της Σάμης βρίσκονται στην κορυφή του όρους Λαπίθα, πάνω από το λιμάνι της Σάμης. Μπορείτε να φτάσετε εκεί ακολουθώντας γραφικά μονοπάτια που συνδέουν την ακρόπολη και μερικά γειτονικά ρωμαϊκά ερείπια. Η ακρόπολη εκτείνεται στους λόφους «Παλαιόκαστρο» και «Άγιοι Φανέντες», και τα ερείπια των αμυντικών τειχών και της λίθινης τοιχοποιίας μαρτυρούν την εκτεταμένη οχύρωση της πόλης, η οποία χρονολογείται από την κλασική και ελληνιστική περίοδο (5ος-2ος αιώνας π.Χ.).
Η αρχαία Σάμη, με ιστορία που ξεκινά από την Παλαιολιθική εποχή, ήταν μια ισχυρή πόλη-κράτος με δικό της νόμισμα και αμυντικά τείχη. Εξελίχθηκε σε μια ακμάζουσα πόλη, λόγω του εμπορίου και της πληθυσμιακής ανάπτυξης. Η ακρόπολη προσφέρει πανοραμική θέα του λιμανιού της Σάμης, ενώ οι λόφοι του Παλαιόκαστρου και των Αγίων Φανέντων αποκαλύπτουν τη στρατηγική σημασία της περιοχής.
Θολωτός Τάφος στα Τζαννάτα
Ο θολωτός τάφος στα Τζαννάτα, κοντά στο χωριό Πόρος, είναι ο μεγαλύτερος από τους γνωστούς θολωτούς τάφους στα Ιόνια Νησιά και μοναδικός στο είδος του. Θεωρείται βασιλικός τάφος, καθώς βρέθηκαν χρυσά κοσμήματα, βασιλικές σφραγίδες και πολύτιμοι λίθοι, τα οποία εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αργοστολίου. Ο τάφος χτίστηκε πάνω από έναν παλαιότερο μικρότερο τάφο που κατέρρευσε για άγνωστο λόγο. Υπάρχουν υποθέσεις ότι ενδέχεται να είναι ο τόπος ταφής του Οδυσσέα.
Ανακαλύφθηκε το 1991 και ανασκάφηκε από τον αρχαιολόγο Δρ. Λάζαρο Κολώνα. Τοποθετημένος σε ένα πανέμορφο περιβάλλον με ελαιόδεντρα, κυπαρίσσια και βελανιδιές, ο τάφος προσφέρει μια μοναδική εμπειρία στους επισκέπτες.
Νεκροταφεία
Το Μυκηναϊκό Νεκροταφείο Μαζαρακάτων ανακαλύφθηκε το 1908 από τον Κεφαλονίτη αρχαιολόγο Π. Καββαδία και θεωρείται το μεγαλύτερο του είδους του στο νησί. Βρίσκεται περίπου 9 χιλιόμετρα από το Αργοστόλι και αποτελείται από 17 θολωτούς τάφους, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν ασύλητοι, γεμάτοι με εξαιρετικά αγγεία, χρυσά ελάσματα και γυάλινα εξαρτήματα. Οι τάφοι είναι λαξευμένοι στο βραχώδες έδαφος και χρονολογούνται στην Μυκηναϊκή περίοδο.
Το εντυπωσιακό παρελθόν της Κεφαλονιάς κατά την Μυκηναϊκή εποχή καταδεικνύουν τα νεκροταφεία Μαζαρακάτων και Λακήθρας, όπως φυσικά και ο θολωτός τάφος στην περιοχή του Πόρου και τα Τζαννάτα.
Αξίζει να επισκεφτείτε τα δύο νεκροταφεία στο δρόμο για το χωριό Πεσσάδα, νότια του Αργοστολίου, καθώς η ατμόσφαιρα του χώρου και οι λαξευμένοι τάφοι δημιουργούν μια αίσθηση μυστηρίου και σύνδεσης με την ομηρική Οδύσσεια. Το 2007 ξεκίνησαν εργασίες αναβάθμισης για την προστασία και την καλύτερη πρόσβαση σε αυτούς τους σημαντικούς χώρους.
Ρωμαϊκό Νεκροταφείο στο Φισκάρδο
Το ρωμαϊκό νεκροταφείο στο Φισκάρδο ανακαλύφθηκε το 1993 δίπλα στη θάλασσα, και χρονολογείται από τον 2ο αιώνα π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν τμήματα ενός εκτεταμένου νεκροταφείου που περιλάμβανε δύο ορθογώνια τμήματα και 27 τάφους. Κάθε τάφος φέρει μοναδική αρχιτεκτονική και στο εσωτερικό τους βρέθηκαν διάφορα κτερίσματα, όπως κεραμικά, γυάλινα αγγεία, κοσμήματα, μεταλλικά αντικείμενα και νομίσματα.
Η ανακάλυψη του νεκροταφείου ήταν τυχαία και συνέβαλε στην κατανόηση της ρωμαϊκής παρουσίας στην Κεφαλονιά. Στην περιοχή των ανασκαφών, βρέθηκε επίσης ένα πολύ καλά διατηρημένο θέατρο με πέτρινες πλάκες, καθώς και ερείπια κατοικιών και ενός λουτρικού συγκροτήματος από τη ρωμαϊκή περίοδο.
Ρωμαϊκή Έπαυλη στη Σκάλα
Το 1956, ανακαλύφθηκαν τα ερείπια μιας ρωμαϊκής έπαυλης στη νότια Κεφαλονιά, κοντά στη Σκάλα. Χτισμένη τον 2ο αιώνα μ.Χ., η έπαυλη φαίνεται να ήταν μια αγροτική κατοικία, με έξι διατηρημένους χώρους. Στους τέσσερις από αυτούς υπάρχουν εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα, το πιο χαρακτηριστικό από τα οποία απεικονίζει τον Φθόνο ως νέα γυναίκα που υποφέρει βλέποντας την ευτυχία των άλλων. Η έπαυλη καταστράφηκε από πυρκαγιά τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Στο χωριό κοντά στη θάλασσα ένα μονοπάτι οδηγεί σε ένα μικρό ελαιώνα, όπου το 1957 βρέθηκαν τα ερείπια μίας έπαυλης της ρωμαϊκής εποχής. Υπάρχει πινακίδα που σάς κατευθύνει προς τη «ρωμαϊκή έπαυλη».
Αρχαϊκός Ναός Σκάλας
Ο αρχαϊκός ναός της Σκάλας στην Κεφαλονιά, δωρικού ρυθμού, χρονολογείται στα τέλη του 6ου με αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και ανήκε στην αρχαία πόλη-κράτος των Πρόννων. Βρίσκεται κοντά στη θάλασσα, στην οδό Σκάλας-Πόρου, και κοντά στη ρωμαϊκή έπαυλη της Σκάλας.
Ο ναός ερευνήθηκε το 1960 από τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο και πιστεύεται πως ανήκε σε ευρύτερο ιερό περιτριγυρισμένο από περίβολο. Η κεραμική που βρέθηκε μέσα στη θάλασσα υποδεικνύει ότι ήταν τόπος λατρείας για ναυτικούς. Η ανασκαφή παραμένει ανολοκλήρωτη, αλλά ο χώρος είναι επισκέψιμος με ελεύθερη είσοδο.
Ο ναός είχε πρόδομο, επιμήκη σηκό και πιθανώς πτερό. Τα ευρήματα δεν επαρκούν για ακριβή ανακατασκευή, αλλά οικοδομικά υλικά χρησιμοποιήθηκαν στον παρακείμενο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου.
Πλατεία Καμπάνας
Βρίσκεται στην καρδιά του Αργοστολίου, στο Λιθόστρωτο, τον κεντρικό εμπορικό δρόμο της πόλης. Το όνομά της προέρχεται από το καμπαναριό με το ρολόι που δεσπόζει στην πλατεία. Σήμερα, η Πλατεία Καμπάνας είναι ένας όμορφος χώρος με καφέ και καταστήματα, αλλά το 1797 υπήρξε το σκηνικό ενός σημαντικού ιστορικού γεγονότος. Εδώ, τα γαλλικά στρατεύματα που κατέλαβαν την Κεφαλονιά, έκαψαν το Libro d’Oro, το επίσημο κατάλογο των ευγενών της Ενετικής Δημοκρατίας. Η αλλαγή της κυριαρχίας, μετά τη Γαλλική Επανάσταση, σήμανε το τέλος της Ενετικής κυριαρχίας και την αρχή μιας νέας εποχής ισότητας για τους πολίτες του νησιού.
Γέφυρα Δεβοσέτου
Η πέτρινη Γέφυρα Δεβοσέτου, ή Γέφυρα του Δράπανου, είναι ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά μνημεία της Κεφαλονιάς. Με μήκος 690 μέτρα, αποτελεί τη μεγαλύτερη θαλάσσια πέτρινη γέφυρα στην Ευρώπη. Συνδέει το Αργοστόλι με την απέναντι ακτή, διαχωρίζοντας το λιμάνι από τη λιμνοθάλασσα του Κουτάβου.
Αρχικά ξύλινη, κατασκευάστηκε το 1813 από τον Σαρλ Ντε Μποσέ και ολοκληρώθηκε με πέτρινα στοιχεία από τον Charles Napier. Η γέφυρα ήταν αρχικά οδικός άξονας, αλλά λόγω στενότητας, περιορίστηκε για χρήση μόνο από πεζούς.
Στη μέση της, ξεχωρίζει ο οβελίσκος που αποτίει φόρο τιμής στον Ντε Μποσέ. Η περιοχή είναι επίσης γνωστή για τις θαλάσσιες χελώνες καρέτα-καρέτα, που συχνά κολυμπούν κοντά στη γέφυρα κατά τη διάρκεια της άνοιξης.
Ρωμαϊκή Έπαυλη Αγίας Ευφημίας
Η Ρωμαϊκή Έπαυλη βρίσκεται στην Αγία Ευφημία, στην επαρχία Πυλάρου, κοντά στον επαρχιακό δρόμο Αγίας Ευφημίας – Φισκάρδου. Η ανασκαφή ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2000 και ο χώρος είναι ανοιχτός για το κοινό.
Η έπαυλη χρονολογείται στους πρώιμους χριστιανικούς χρόνους και εγκαταλείφθηκε στην υστερορρωμαϊκή περίοδο, όταν χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο. Η κάτοψη της έχει σχήμα Π και γύρω από την κεντρική αυλή υπάρχουν ερείπια που εκτείνονται κάτω από το οδόστρωμα και τις γύρω ιδιοκτησίες.
Το εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο με τις λευκές αψίδες και ο αγωγός που κατευθύνει τα όμβρια ύδατα προς δεξαμενή, καθώς και ο κτιστός λουτήρας με το φρεάτιο, είναι κάποια από τα αξιοσημείωτα ευρήματα.
Ως ζωντανό μουσείο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το νησί της Κεφαλονιάς όπου το παρελθόν αγκαλιάζει το παρόν, προσφέροντας στους επισκέπτες μια εμπειρία γεμάτη ανακαλύψεις και συναισθήματα. Εδώ, κάθε πέτρα, κάθε γέφυρα, κάθε μνημείο κρατάει την ιστορία του και περιμένει να την αφηγηθεί σε εκείνους που είναι έτοιμοι να την ακούσουν.
Με πληροφορίες από visitkefaloniaisland.gr, wondergreece.gr, same-museum.gr, kastra.eu
Greek 
English