Φωτιές ανάβουν οι Κεφαλονίτες σε όλο το νησί το καλοκαίρι… με το έθιμο του Αϊ – Γιάννη του Λαμπαδάρη. Η νύχτα της 23ης Ιουνίου γίνεται ημέρα. Σύμφωνα με τους λαογράφους μελετητές, οι ντόπιοι άναβαν φωτιές και πήδαγαν πάνω από αυτές, λέγοντας τη φράση “αφήνω τον κακό χρόνο και πάω στον καλύτερο”. Ένα έθιμο με έντονο συμβολικό χαρακτήρα, του οποίου οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων. Πάνω από τις φωτιές πηδούν κυρίως νέοι και νέες κάνοντας διάφορες ευχές. Ακόμα και σήμερα, σκέφτονται τον Άγιο και τον παρακαλούν για την καθαρότητα της ψυχής τους. Σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη, η δύναμη της φωτιάς, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλαγμένοι από το κακό μπορούν να εισέλθουν καθαροί και ακμαίοι σε μία καλύτερη χρονική περίοδο. Οι φωτιές του Άη Γιαννιού, είναι ένα πανάρχαιο έθιμο που επιβιώνει και χαρακτηρίζεται και ως γιορτή του ηλιοτροπιού. Κατά τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, “μαζί με τον Άη Γιάννη λατρεύεται ο ήλιος των θερινών τροπών, ανάβονται φωτιές και ασκούνται με τελετουργική δεξιοτεχνία η μαντεία και η μαντική. Επίσης επιδιώκεται η καλή τύχη, η υγεία και η ομορφιά, μαζί με τη συγκομιδή θεραπευτικών και αρωματικών φυτών (χαμομήλι, ρίγανη) για τα γιατροσόφια και τα ροφήματα του χειμώνα.”
“Να πηδήξω τη φωθιά, μη με πιάσει η αρρωστιά”
Την ίδια ημέρα στις 24 Ιουνίου, ανήμερα του Αϊ – Γιαννιού, ένα άλλο καλοκαιρινό έθιμο, αυτό του αχυρένιου Γληγοράκη τραβάει όλα τα βλέμματα, κάθε χρόνο στο Ληξούρι από το 1995. Ο Γληγοράκης είναι ένα ομοίωμα ανθρώπου, φοράει κουστούμι και τραγιάσκα και είναι καθισμένος σε μία καρέκλα. Όπως σημειώνει ο Κεφαλονίτης Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός: “Σκοπός αυτού του ομοιώματος, είναι η διακωμώδηση κοινωνικών στοιχείων, η επικοινωνία και η έκφραση λόγου των δημιουργών του μέσα από ένα ποιητικό δρώμενο, αλλά πάνω από όλα το κάψιμο του ανδρείκελου για να παραχθεί η φωτιά του Αϊ – Γιάννη. Πάνω από αυτή τη φωτιά θα πηδήσουν μικροί και μεγάλοι, που με την ευλογία του Αγίου Γιαννιού θα έλθει ο καθαρμός στη φύση και στην ψυχή.”
Ένα άλλο έθιμο, που αναβιώνει κάθε χρόνο τον Αύγουστο και μαγεύει, είναι η βραδινή καλοκαιρινή Βαρκαρόλα με τις παραδοσιακές επτανησιακές της καντάδες. Το λιμάνι του Ληξουρίου θυμίζει Βενετία. Πλημμυρίζει με πυροτεχνήματα και παραδοσιακά τραγούδια. Πρόκειται για ένα βενετσιάνικο έθιμο που αναβιώνει αιώνες στα Επτάνησα κι έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Ενετοκρατίας. Το δρώμενο της Βαρκαρόλας, είναι μία γιορτή των νεότερων χρόνων σε ανάμνηση της νίκης των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων που μαζί με τους Κερκυραίους και τους Επτανήσιους, κατάφεραν να κρατήσουν τα εδάφη της τότε Ενετικής Δημοκρατίας ελεύθερα από τους Οθωμανούς. Η σημαντική αυτή νίκη των Ευρωπαϊκών δυνάμεων, απέτρεψε την τελευταία προσπάθεια επέκτασης του Οθωμανικού κράτους προς τη Δύση. Έτσι, η Βενετία διατήρησε την παρουσία της στη Νότια Αδριατική για πάνω από ένα αιώνα ακόμη και τα Επτάνησα παρέμειναν μέρος του δυτικού κόσμου, επιτρέποντάς τους να διαμορφώσουν την ιδιαίτερη πολιτιστική τους ταυτότητα.
Όπως όλα τα νησιά του Ιονίου, έτσι και η Κεφαλονιά διαθέτει παραδοσιακή κεφαλληνιακή μουσική και χορούς. Οι ντόπιοι τιμούν τις ρίζες τους, διοργανώνοντας πολλά τοπικά πανηγύρια. Έχουν καθιερώσει τη Γιορτή Ρομπόλα, που γίνεται φυσικά με άφθονο δωρεάν κρασί Ρομπόλα, το οποίο είναι το σημαντικότερο από άποψη ποιότητας κρασί των Ιονίων νήσων. Τοπικοί φορείς οργανώνουν τη γιορτή κρασιού στα μέσα Αυγούστου κάθε χρόνο, ωστόσο η μεγαλύτερη γιορτή γίνεται στο χωριό Φραγκάτα. Η διοργάνωση της πρώτης Γιορτής Ρομπόλας στα Φραγκάτα έγινε το 1978, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία. Για πρώτη φορά αναδείχθηκε η ιδιαιτερότητα και η αξία της Ρομπόλας σαν ξεχωριστό τοπικό πολιτιστικό προϊόν, όταν ακόμα δεν γινόταν καμία προσπάθεια προβολής των αγροτικών προϊόντων της Κεφαλονιάς. Από το 1978 μέχρι σήμερα, διοργανώνεται ανελλιπώς.
Το μικρό παραδοσιακό χωριό Φαρακλάτα της Κεφαλονιάς έχει την τιμητική του κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου, με το έθιμο της Βαγγελίστρας. Όπως μαρτυρούν ιστορικά κείμενα, είναι ένα πολύ παλιό έθιμο, που κανείς δεν γνωρίζει την ακριβή χρονολογία του. Οι Φαρακλάδες, την προηγούμενη μέρα του πανηγυριού πηγαίνουν στην εκκλησία και τοποθετούν σε ένα πανέρι τέσσερα μικρά ψωμιά, έναν μεγάλο άρτο, ένα μπουκάλι λάδι και ένα μπουκάλι κρασί, για να εκκλησιαστούν. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας παίρνουν πίσω τον μεγάλο άρτο, τον οποίο κόβουν σε κομμάτια και τον μοιράζουν στους πιστούς, αφήνοντας το ψωμί, το λάδι και το κρασί στον ναό, για όταν ολοκληρωθεί ο εσπερινός και πραγματοποιηθεί η ολονυχτία. Το ξημέρωμα βγάζουν σε λιτανεία την εικόνα της Βαγγελίστρας σε όλο το χωριό με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Αργοστολίου. Τα τελευταία χρόνια, η λιτανεία πραγματοποιείται το απόγευμα της 25ης Μαρτίου. Αξίζει να αναφερθεί ότι τη συγκεκριμένη μέρα οι Κεφαλονίτες δεν βάζουν στο σπίτι τους λουλούδια ή χόρτα, γιατί τον επόμενο χρόνο θα βρουν μέσα φίδι, σύμφωνα πάντα με τη λαϊκή παράδοση.
Το πανηγύρι του Αγίου Γεράσιμου, που είναι ο Προστάτης Άγιος του νησιού, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή στο νησί. Ο Πολιούχος της Κεφαλονιάς στις 16 Αυγούστου έχει την τιμητική του, σε όλο το νησί. Η άφιξη του Αγίου Γεράσιμου την Κεφαλονιά χρονολογείται κοντά στο 1555. Αρχικά ασκήτεψε σε σπήλαιο, στην περιοχή της Λάσσης στο Αργοστόλι, για περισσότερο από πέντε χρόνια. Το 1560 είναι η χρονιά που αποφασίζει να αποτραβηχτεί στο οροπέδιο των Ομαλών, στους πρόποδες του Αίνου. Στο ερειπωμένο ξωκλήσι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ιδρύει ένα γυναικείο μοναστήρι με το όνομα Νέα Ιερουσαλήμ. Ήδη οι Κεφαλλονίτες πιστοί συρρέουν για να ακούσουν το κήρυγμά του, ενώ σιγά σιγά η φήμη του εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο. Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο του 1579, η παράδοση λέει πως εκοιμήθη ο Άγιος Γεράσιμος. Η Μονή του Αγίου Γερασίμου Κεφαλονιάς βρίσκεται στο οροπέδιο των Ομαλών και αποτελεί το σπουδαιότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού. Ιδρύθηκε το 1560 από τον ίδιο τον Άγιο Γεράσιμο, που λίγο μετά το θάνατό του, ανακηρύχθηκε πολιούχος της Κεφαλονιάς. Γι΄ αυτό και η μεγαλύτερη γιορτή για την Κεφαλονιά δεν είναι τον δεκαπενταύγουστο, αλλά μια ημέρα αργότερα. Χιλιάδες είναι οι πιστοί που συρρέουν για να προσκυνήσουν στο σκήνωμα του Αγίου στον νεόκτιστο ναό.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει “το σπάσιμο της στάμνας” που τελείται μέχρι σήμερα το Μεγάλο Σάββατο στην Κεφαλονιά κι έχει όχι μόνο αρχαιοελληνικές ρίζες, αλλά και αναφορές στον Ορθόδοξο Ελληνικό Χριστιανικό εθιμικό βίο. Το έθιμο διατηρήθηκε σε όλα τα νησιά των Επτανήσων, ιδίως κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας. Συναντάται σε μία παλιά γραπτή μαρτυρία από ξένο περιηγητή στην Κεφαλονιά το 1829: “Το μέγα Σάββατον όταν ψάλλεται εις την Εκκλησίαν το ανάστα ο Θεός, ρίπτουσιν έξω των οίκων αγγεία ακέραια ή ημίθραυστα. Δεν διαβαίνουσιν επάνω των συντριμμάτων, αλλά τα μετατοπίζουσιν, αν πρέπη αναγκαίως να διέλθωσιν εκείθεν.”
Τέλος, παράσημο για το νησί αποτελούν οι εορτασμοί για την επέτειο της ένωσης των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα το 1864. Οργανώνεται μία όμορφη γιορτή με παρελάσεις στο Αργοστόλι στις 21 Μαΐου. Η ημέρα αυτή είναι αργία στην Κεφαλονιά. Οι τοπικές κεφαλονίτικες ορχήστρες παίζουν εορταστική μουσική με παραδοσιακές στολές. Γίνεται γενικός σημαιοστολισμός και φωταγώγηση όλων των δημοσίων και ιδιωτικών καταστημάτων, των τραπεζών των οικιών και των ελλιμενισμένων πλοίων. Επίσης, γίνεται επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων από τις αρχές στο Μνημείο των Ριζοσπαστών Ιωσήφ Μομφεράτου, Ηλία Ζερβού – Ιακωβάτου και Γερασίμου Α. Λειβαδά, στο Δημοτικό Κοιμητήριο Αργοστολίου.
Greek 
English